19 marca 2024

Architektura zakopiańska S. Witkiewicza

Polska architektura nie należy do klasycznych i powszechnych. Szczególnie zabudowa pojawiająca się w naszych pięknych Tatrach, wyróżnia się na tle innych europejskich budynków. Warto przyjrzeć się wykreowanemu przez Stanisława Witkiewicza stylowi zakopiańskiemu. Jaka była jego historia i co warto zwiedzić spędzając z rodziną weekend w polskich górach? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Witkiewicz i budownictwo

Sztuka Podhala została wypromowana w latach 90. XIX wieku. Dotyczyła nie tylko architektury, ale również literatury, poezji, mebli, sprzetów gospodarczych i ubiorów. Była wyrazem kultury góralskiej i przeniknęła na tereny poza Podhalem. Dzięki działalności Stanisława Witkiewicza do architektury drewnianych, góralskich chat dodano elementy dominującej w tamtejszym okresie czasu secesji. Piekne ozdoby, którymi były motywy roślinne pokryły powierzchnie drewnianych mebli i budynków. Dzięki temu zrodził się zupełnie nowy styl. Głównie akupiano się na budowie willi, kościołów, chat i schronisk. Wiele z nich zachowało się do dzisiaj i warto je obejrzeć zwiedzając polskie góry. Jakimi cechami wyróżnia się architektura stylu zakopiańskiego? Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na podmurówki, stanowiące podstawę budynków.

Wykonywano je z kamienia i były różniej wysokości. Okna domków wyposażano w łukowate nadporoża, co nadawało im wyjątkowego wyrazu. Głównym materiałem budowniczym było oczywiście drewno. Gromadzono pnie drzew i przecinano je na dwie części, po to aby z płazów towrzyć ściany kryte gontem. Dominującym elementem ozdobnym były drobne rzeżbienia z roślinnymi motywami, które umieszczano głównie na oknach, płazach czy drzwiach. Witkiewicz wprowadził rownież do góralskich chatek wyrandy, a także zagospodarowanie poddasza. Pod dachem zaplanował miejsce na niewielkie pokoje, które przypominały dawniejsze szałasy. Turystom poleca się zwiedzanie kilku miejsc, w których znajdują się zaprojektowane przez Stanisława Witkiewicza budynki. Wśród nich są nie tylko wille, ale również kościoły. Warto przyjechać do Zakopanego i zobaczyć między innymi piekną kaplice Matki Bożej Różańcowej i św. Jana Chrzcicela przy kościele na słynnych Krupiówkach. Projekt czesto odwiedzanego Muzeum Tatrzańskiego także powstał z inicjatywy prekursora stylu zakopiańskiego. Isntieja również doskonałe przykłady naśladowania opisywanej architektury w innych miejscach Polski i za granicą. Odwiedzając Sosnowiec mozna trafić np.

do Domu Ludowego, a będąc na Białorusi do stajni dworskich w Zakozielu.